Heggen en hagen: wat is het verschil en waarom willen we ze aanplanten?

Auteur: Eefke Rijksen

Met een heg bedoelen wij een natuurlijk gegroeide, minder strak vormgegeven rij struiken of heesters. Een haag zien wij als een strak en formeel gesnoeide rij planten. We vertellen in deze blog over de verschillen in functie, uitstraling, veerkracht en toepassing én we geven tips: hoe plant je succesvol een haag of heg aan?

De drie verschillen tussen heg en haag:

In het Nederlands worden ‘heg’ en ‘haag’ vaak door elkaar gebruikt, maar er is een verschil in betekenis en uitstraling. Wij maken op de kwekerij graag onderscheid tussen heggen en hagen, zodat we de verschillende toepassingen en voordelen makkelijker kunnen uitleggen.

De snoeiwijze: In een heg mogen planten meer natuurlijk uitgroeien. Een heg wordt gesnoeid om de gewenste hoogte te behouden. Bij een haag worden de bovenkant en zijkanten regelmatig gesnoeid en gaan we uit van rechte, formele lijnen.
De samenstelling: Een heg bestaat doorgaans uit verschillende planten die samen voor voedsel, nestgelegenheid en schuilplaatsen zorgen voor insecten, vogels en kleine zoogdieren. Een haag bestaat meestal uit één soort planten die samen voor een strak ogend geheel zorgen.
De functie: Een heg wordt vaak toegepast als biodiversiteitsboost en natuurlijk ogende afscheiding. Een haag wordt ingezet als perceelafscheiding, windscherm, compartimentering van een tuin en als camouflage van ‘storende elementen', zoals een composthoop. Een haag kan ook als achtergrond van een border functioneren.

Heggen en hagen hebben een lange geschiedenis en horen van oudsher in ons landschap. Nederland kennen we meer dan twintig hegvormen, van kruisheggen en veekerende heggen tot wildwallen en houtwallen.

Wat zijn de voordelen van een heg?

1. Een boost voor biodiversiteit: juist de mix van verschillende soorten is zijn kracht. Meer schuilplekken voor vogels en kleine dieren, meer bloei, bottels en bessen en een hoger voedselaanbod voor insecten.

2. De natuurlijke uitstraling past bij ecologische tuinen, boomgaarden, voedselbossen, landschappen en erven.

3. Minder onderhoud, meer bloei: Doordat de heg een meer weelderige vorm mag aannemen is er meer bloei en hoef je minder vaak te snoeien.

4. Meer winst voor het ecosysteem: Een gemengde heg, zeker met autochtone plantensoorten, sluit beter aan bij de natuurlijke omgeving en biedt een leefgebied voor flora en fauna. De soortenrijkdom in en onder de heg is groot!

5. Klimaatbestendigheid: een heg van gemixte soorten kan beter tegen een stootje. Het trekt natuurlijke bestrijders aan, de diversiteit in planten versterkt het bodemleven en een heg kan beter tegen droogte.

6. Er is elk seizoen iets te beleven: bloesem vanaf het vroege voorjaar tot in de zomer, bladkleuren, bessen, bottels en leven in de haag. Zelf in de winter heeft een heg een mooi silhouet en zie je vogels in en rond de heg.

Voor wie geïnteresseerd is in de landschappelijke en natuurlijke waarde van heggen, is het boek ‘Heg’ van Kenneth Rijsdijk een aanrader. Hij schrijft over de rol van heggen in ons landschap en laat je zien hoe heggen mensen, dieren en onze bodem beschermen.

Heggen en hagen op de kwekerij: beschutting voor mens, dier en plant

Op onze kwekerij hebben we heggen en hagen en ze dragen allemaal bij een fijne leefomgeving voor mens, dier en plant.

We hebben rond de plantenwinkel een aantal haagbeukhagen aangeplant. Deze hagen worden strak gesnoeid en zorgen voor windbreking. We zien elk voorjaar vogels nestelen in de hagen. We hebben voor haagbeuk gekozen, omdat deze beter bestand is tegen nattere én drogere periodes. De bekende beukenhaag die in milde winters lang blad kan vasthouden zul je op onze kwekerij niet zien. Beuk (Fagus sylvatica) is minder klimaatbestendig en daarom kiezen wij liever voor haagbeuk (Carpinus betulus).

Langs de oprit staat een vrij jonge meidoornhaag. Meidoorn laat zich makkelijk snoeien, kan je inzetten als smalle haag of juist laten ontwikkelen tot dichte haag die dieren binnen of buiten houdt.

Onze haag van zwarte els (Alnus glutinosa) is inmiddels uitgegroeid tot een echte windbreker die onze planten op de pottenvelden beschermt tegen harde wind. Deze haag staat langs een sloot en daarom kozen we voor zwarte els. Zwarte els groeit snel en verdraagt vochtige tot nattere gronden.

Rondom de kwekerij hebben we heggen aangeplant. Hierin wonen de medewerkers die zorgen voor een natuurlijke balans op de kwekerij, a.k.a De Natuurlijke Bestrijders. De heggen bestaan uit een zo divers mogelijke mix van planten: sleedoorn, inheemse rozen, hazelaar, Gelderse roos, kardinaalsmuts, vuilboompjes, meidoorn, krenteboompjes, vlier, wegedoorn en wilg. Zo voelen zoveel mogelijk vogels, insecten, dieren en bodemorganismen zich thuis bij ons op de kwekerij.

De wintergroene hulsthaag is een waar vogelparadijs en geeft jaarrond privacy.

Onze paardenhaag is een voederhaag en deze haag is uitgegroeid tot een waardevolle snackbar voor paarden, vogels en insecten. Deze haag bestaat uit eetbare planten voor paarden, koeien, schapen en geiten. Je leest er alles over in deze blog.

6 Tips om je haag of heg succesvol aan te planten:

1. Observeer eerst je plek: let op grondsoort, grondwaterstand, wind en andere beplanting. Zo kun je straks beter de juiste plant voor de juiste plek kiezen.
2. Bepaal de functie: wat wil je dat de planten jouw plek gaan brengen? Meer biodiversiteit? Ga dan voor een heg. Juist een strakke afscheiding? Kies dan planten die zich makkelijk laten snoeien tot een haag.
3. Bereid de plantplek voor. Iedere plant, ook haagplanten, zijn gebaat bij een actief bodemleven. Een plant gaat krachtig groeien als hij de samenwerking aan kan gaan met bodemorganismen en de bodem een goede structuur heeft.
4. Graaf een plantgeul. Planten starten het liefst in een bodem waar zuurstof aanwezig is. Met een plantgeul-, strook of sleuf zorg je ervoor dat de plant start met lucht rond de wortels.
5. Volg onze plantinstructies op. Heg- en haagplanten worden vaak geleverd als wortelgoed. Dit heeft voordelen, maar betekent ook dat je de planten op de juiste manier moet aanplanten en verzorgen.
6. Snoei passend bij de functie. Alle heg- en haagplanten kunnen profiteren van snoei. Afhankelijk van de functie snoei je iets meer of iets minder. Advies nodig? Kom langs in de plantenwinkel. We helpen je graag op weg.

7 snoeitips voor heggen en hagen:

Snoei direct na aanplant om vertakking te stimuleren (in de plantinstructies lees je hoe).
Snelgroeiende strakke haag: 2 keer per jaar
Traaggroeiende strakke haag: 1 keer per jaar
Heg: Laat de planten na de snoei direct na de aanplant verder lekker groeien en bloeien. Snoei naar behoefte. Eens per 5 of 7 jaar kun je de haag een flinke snoeibeurt geven om verjonging te stimuleren.
Snoei niet in het broedseizoen.
Veel haag- en hegplanten kun je prima in de zomer snoeien.
Wil je geur, kleur, bessen of bottels van bloeiende soorten? Snoei dan niet te rigoureus.

Plant de toekomst met een heg

In onze webshop vind je onder de categorie haagplanten allerlei planten die geschikt zijn voor een haag of een heg. We hebben ook een hegpakketten samengesteld, voor iedere grondsoort een passende heg. De planten in dit pakket zorgen voor een jaarrond interessante heg voor mens en dier. Je vindt de hegpakketten in onze webshop. Hulp nodig bij het kiezen van een haag of heg voor jouw plek? Kom naar onze plantenwinkel, we helpen je graag op weg.